Jedan tunel, dva naselja. Dvije strane istog novčića, ili je barem nekada bilo tako. Iako kotorska opština počinje ranije, taj tunel predstavlja simbol ulaska u Kotor. Na kraju, ili na početku tunela, sa kotorske strane, počinju Škaljari, ne tako malo naselje, koje je slavu dostiglo kao utočište jednog od najbrutalnijih kriminalnih klanova u ovom dijelu Evrope. Ipak, postoji zabluda u vezi s pojmom utočište. Tačno je da su pojedinci sa vrha ovog klana odrasli na škaljarskim ulicama, ili u nekom trenutku živjeli na njima, međutim oni su odavno nastanjeni u vilama elitnijih kotorskih krajeva.

Na suprotnoj strani tunela je Kavač, čija prepoznatljivost nije ništa manja od škaljarske. Čak se može reći da u današnjem spominjanju ova dva naselja jedno bez drugog ne idu. Kavač je naselje koje se proteže na obroncima brda, ili poluostrva Vrmac, pomalo izdvojeno od ostatka grada, ali preko ljetnje sezone služi kao zaobilaznica za izbjegavanje saobraćajnih gužvi na putu za Tivat. Po broju stanovnika, mnogo je manje naselje od Škaljara, ali u posljednje vrijeme, kako Kotor manjka sa zemljištem za gradnju, postaje popularna destinacija za život. Za razliku od Škaljaraca, vođe Kavačkog klana zaista žive u Kavču, a posebno se ističe dobro opasana vila na ulazu u naselje koja je vlasništvo Slobodana Kašćelana, jednog od vođa Kavčana.

OD TURISTIČKOG RAJA DO MAFIJAŠKOG PAKLA

Ova dva klana nekada su bila dio jedne veće, tzv. Kotorske grupe, mada se i tada već koristio naziv Škaljarski klan. Preciznije rečeno, predstavljali su dvije struje u okviru jednog klana, jer ni prije izbijanja sukoba nije bilo prevelikih simpatija između njih.

Kotorska grupa nastala je nakon ubistva Dragana Dudića Frica 2010. godine (vidi antrfile "Kako je nastao mjehur"). Njegovom smrću, u Kotoru nastaje mjehur koji će iskoristiti upravo pomenuta, do tada marginalnija kriminalna grupa. Cijepanje te grupe i rat klanova započinje 2014. godine u Valensiji, nestankom sada već čuvenih 200 kilograma kokaina. Naime, iz jednog od zajedničkih "štekova" nestala je pomenuta roba, koja je pripadala sadašnjim Kavčanima, a koju su oni pokušali da prodaju mimo znanja Jovice Vukotića, u to vrijeme lidera cjelokupne Kotorske ekipe. Smatra se da je robu pronašao i preoteo Goran Radoman (38), blizak sadašnjoj Škaljarskoj grupi, koja je za kaznu odbila da je vrati Kavčanima. Radoman je likvidiran u februaru 2015. na Novom Beogradu, kao prva žrtva u krvavom nizu koji će uslijediti.

Nekoliko mjeseci kasnije, u kotorskom naselju Sveta Vrača, ubijen je Ivan Lopičić (27), Podgoričanin, koji je živio u Kotoru i bio blizak Škaljarskom klanu. U oktobru metak je sustigao i Gorana Đuričkovića (48) iz Budve, dok je sjedio u svom kafiću na obali. Kako je MANS kasnije pisao, Đuričković je bio uključen u preotimanje kokaina u Valensiji, što ga je svrstalo na listu za odstrel. Sledeće godine uslijedila je odmazda likvidacijom Srđana Vlahovića (28), koji je navodno živio od prodaje cigareta na ulici. Prema tadašnjim informativnim saznanjima, ubijeni je radio i kao telohranitelj jednom od Kavčana. U toku iste godine, na do tada neuobičajen način likvidirani su Goran Biskupović (28) i Miloš Bošnjak (25). Biskupović je takođe bio blizak Škaljarcima, a ubice su koristile eksplozivnu napravu usmjeravajućeg dejstva, sakrivenu u žbunju, koja je aktivirana kada su pomenuti prošli pored nje. Škaljarski klan je ponovo uzvratio udarac i to ubistvom kotorskog fudbalera Gorana Lenca (33), koga je hladnokrvno ubio Nikola Mršić, dok je ovaj radio sklekove na stadionu FK Bokelj. Četiri mjeseca kasnije, u spužkom zatvoru je iz snajpera likvidiran Dalibor Đurić Đuka (35), član Škaljarskog klana, u Kotoru poznat kao izrazito agresivan, bahat i opasan kriminalac. Metak ga je pogodio dok je trenirao u poluotvorenom odjeljenju, u koje je iz neobjašnjivih razloga prebačen mjesec dana ranije.

KO KOSI, A KO VODU NOSI

Odnos snaga mijenjao se iz godine u godinu. Na isti način mijenjale su se i strukture, s tim da su sami vrhovi zadržali neki prvobitni oblik. Od samog početka isticala se porodica Vukotić. Jovica, u javnosti najšire poznat, od bezbjednosnih struktura prepoznat je kao glava Škaljarskog klana, dok su njegov brat Igor i otac Veselin (ubijen 2019. godine) dio najužeg rukovodstva. "Poznatiji" Vukotić u svojoj biografiji nema mnogo zatvorskog staža, a i ono malo što je ležao, uglavnom je bilo zbog sitnijih krivičnih djela – posljednji put zbog falsifikovanog pasoša. Po Kotoru se šuška da bi manje poznati brat Igor mogao biti centralna figura iz sjenke.

Sa njima je sam vrh činio i likvidirani Igor Dedović (43), dobro poznat policiji, koji se posljednjih godina krio u Grčkoj. On je ubijen 2020. godine u atinskom restoranu, zajedno sa Stevanom Stamatovićem (43), vođom Zagoričke grupe i visoko kotiranim članom Škaljaraca. Ubice su ih pronašle prateći njihove porodice, koje su došle da zajedno sa njima provedu novogodišnje praznike. Na osnovu vještačenja za mjesta zločina i grupisanosti metaka koji su usmrtili Dedovića i Stamatovića, utvrđeno je da su u pitanju profesionalci. No, to nije bio jedini značajan udarac Škaljarcima u prošloj godini. Likvidiran je i Damir Hadžić, član užeg rukovodstva, kao i dvojica logističara iz Beograda – Aleksandar Šarac (35) i Bojan Mirković (34).

Na kavačkom tronu još uvijek sjede Slobodan Kašćelan (58) i Radoje Zvicer (38). Prvi je trenutno u pritvoru, nakon policijske akcije koju je potpredsjednik Vlade Dritan Abazović okarakterisao kao "najveći uspjeh koji je crnogorska policija ostvarila u posljednjih deset godina". Pored Kašćelana, lisice na ruke stavljene su i njegovom tjelohranitelju Vladimiru Vučkoviću (45), Zoranu Kažiću (45), Krstu Marošu (43), članu užeg rukovodstva Milošu Radonjiću (35) i Darku Preleviću (30) iz Podgorice. Na teret im se stavlja organizovanje kriminalne grupe za izvršenje krivičnih djela i učestvovanje u ubistvu Nikole Stanišića, koji se i dalje zvanično vodi kao nestao, ali policija smatra da je ubijen u avgustu prošle godine, a da je tijelo uništeno na nepoznatoj lokaciji. Protiv Kašćelana je u toku i postupak za zelenašenje, ali je prethodno pušten da se brani sa slobode uz jemstvo od pola miliona evra.

Radoje Zvicer je i ovog puta "imao sreće", te je izbjegao hapšenje i pobjegao u nepoznatom pravcu. Spominje se da se krije u Južnoj Americi, gdje mu zaštitu pružaju karteli bliski Kavčanima. Podsjetimo, Zvicer je u maju prošle godine preživio atentat u Kijevu, kada ga je od napadača spasila supruga Tamara. KRIK je objavio tekst u kome se pominje da je ukrajinska policija navodno pružala logističku podršku Škaljarcima. Nedavno je otkriveno da Tamara Zvicer i njen otac Nebojša Seferović, kotorski biznismen, posjeduju više firmi u Slovačkoj i Crnoj Gori, koje su, kako se sumnja, služile za pranje novca, stečenog od trgovine narkoticima.

Pored pomenutih, istaknuti članovi ove grupe su i Igor Božović (50), kao i njegov sin Vladimir (30). Božovići su locirani i uhapšeni u aprilu ove godine u Portugalu, gdje su se skrivali. Za starijim je raspisana potjernica još 2017. godine, dok je kaznu izvršavao u zatvoru u Spužu, ali je nakon odsluženja kazne napustio i Spuž i Crnu Goru.

U 2018. godini, ubijena su dva "ozbiljna" igrača i Zvicerova dugogodišnja "ratna druga" – Vladimir Roganović (31) i Davorin Baltić (41). Prvi je bio blizak prijatelj Aleksandra Stankovića (29), zvanog Sale Mutavi, vođe "Janjičara", tada dominantne grupe na južnoj tribini Partizana. Navodno je Roganović Stankoviću poklonio i blindirani automobil, jer se Stanković plašio za svoju bezbjednost. Međutim, to ga nije spasilo od rafala kalašnjikova u oktobarskoj noći 2016. godine u Beogradu, koji su ga stigli od saradnika Škaljaraca.

Baltić je ostao prepoznatljiv po drugačijim prijateljstvima. Kada je ubijen u garaži zgrade u kojoj je stanovao na beogradskom Vračaru, sa njim je bila srpska policajka Marija Nikolić, inače njegova kuma, kojoj je kasnije volšebno iščezlo pamćenje kada je upitana zašto je bacila njegov pištolj u kontejner. Baltić je ranije povezivan i sa ubistvom Saše Markovića, ubijenog u Budvi 2015. godine, ali za to nikada nije optužen. Pretpostavlja se da je tada prava meta bio pomenuti Goran Đuričković. Još jedan član Kavčana bio je u bliskoj vezi sa pripadnicom MUP-a Srbije, samo je ovoga puta riječ o intimnoj vezi, a u pitanju je Marko Vuković (41), ubijen prošle godine na Bežanijskoj kosi u Beogradu, takođe blizak Radoju Zviceru. Njegov ubica je kasnije bio jedan od učesnika neuspjelog atentata u Kijevu.

KO ĆE S KIM

Koliko god dugačke pipke imale, ni jedna ni druga grupa ne djeluju same. Pronaći "partnere" širom regiona je imperativ, da bi se klan održao kao konkurentan na tržištu narkoticima. Manje kriminalne grupe koje su na neki način i bile neutralne, morale su se prikloniti nekoj strani da bi opstale u "igri", dok su one veće sklopile saradnju sa jednim od klanova, kako bi obezbjedile prevlast na ulicama.

Najmoćniji saradnici Škaljaraca su grupe okupljene oko Luke Bojovića (47), odnosno sada njegovog zamjenika Filipa Koraća. Bitna karika u tom lancu je i Nebojša Stojković Stojke (52), vođa Rakovičkog klana, koji je postao poznat javnosti još 2003. godine tokom policijske akcije Sablja. Kavčani su na njega izvršili atentat 2017. godine u Barseloni, ali se uprkos težim povredama vrlo brzo vratio starom zanatu. Među navijačima, Škaljarci uz sebe imaju grupu "Partizanovci", koju predvodi Miloš Radisavljević Kimi, blizak ubijenom vođi huligana Ljubomiru Markoviću Kići (39). Na Tviteru se proteklog vikenda pojavio snimak u kome je Kimi navodno napadnut u centru Beograda, od strane grupe navijača i dalje odanih Belivuku. Činjenica je da Radisavljević pokušava da se vrati na tribinu nakon nekoliko godina "ilegale". Sa Belivukom u zatvoru, "Principi" su obezglavljeni, a njihov opstanak doveden u pitanje.

Još jedno značajno ime beogradskog podzemlja se vezivalo za Škaljarce. U pitanju je Vladimir Popović (43), zvani Vlada Pop, ubijen 2018. godine u kafiću Kafeteka na Vračaru. Sumnjalo se da je njegova uloga u kriminalnom lancu bila pranje novca kroz lokale i kockarnicu Slavija, koju je dotični držao. Sa njim je to veče bio i Miloš Nilović Runjo (38), koji se u trenutku pucnjave zatekao u toaletu. Nilović, označen kao član Škaljarskog klana, je do sada više puta hapšen, između ostalog i 2017. godine u beogradskom restoranu Durmitor.

Okosnicu Škaljaraca na crnogorskom primorju čini barsko-budvanska grupa koju predvode Marko Ljubišić Kan i Jovo Đurović Kapetan. Kapetan je inače rođeni brat Luke Đurovića, nekadašnjeg vođe Barske grupe, koji je bio blizak Bojovićev saradnik. Pored ove organizovane grupe, bliski saradnici Vukotića su i pripadnici nikšićkog klana Baćović. Vođe ove ekipe su Radomir Baćović Boban (43) i Ranko Radošević Šule (43). BIRN je ranije pisao da je ova grupa uključena u nabavku i distribuciju narkotika iz zemalja Južne Amerike.

Udarna pesnica Kavčana na beogradskom asfaltu je do skoro bio Veljko Belivuk (36), zvani Velja Nevolja, vođa navijačke grupe "Principi", koji je uhapšen početkom februara i optužen za više teških krivičnih djela. Nakon smrti Saleta Mutavog, Velja Nevolja je od ostataka "Janjičara" napravio svoju frakciju, kojom je rukovodio zajedno sa Markom Miljkovićem (32), svojom desnom rukom. Belivuk je nekoliko dana prije hapšenja posjetio Kotor, gdje se sastao sa Radojem Zvicerom. Tada je policija uhapsila grupu muškaraca koja je navodno trebala da likvidira Velju Nevolju na tivatskom aerodromu. Njegova ekipa je za Kavčane uglavnom obavljala poslove oko distribucije kokaina, ali i "prljave poslove", odnosno likvidacije članova suparničkog klana na području Beograda.

Ova grupa je povezivana i sa određenim garniturama iz vlasti, okupljenim oko bivše Državne sekretarke MUP-a Srbije Dijane Hrkalović i tadašnjeg ministra policije Nebojše Stefanovića, a kao jedna od veza se spominjao i Nenad Vučković Vučko, žandarm koji je često viđan u društvu Belivuka. Pored pomenutih, istaknuti član frakcije bio je i Aleksandar Vidojević (30), zvani Aca Rošavi, poznat po učestvovanju u demoliranju kluba "Komitet", ali se on u posljednje vrijeme navodno udaljio od Belivuka.

Nakon pada "Principa", koji umnogome liči na "puštanje niz vodu", na ulicama raste uticaj Vračarske ekipe, koju predvodi Nikola Vušović (31), zvani Džoni, a za koju se smatra da preuzima Belivukove poslove oko distribucije narkotika, za račun Kavčana.

Na Crnogorskom primorju, ovaj klan na svojoj strani ima ekipu okupljenu oko Adnana Osmanagića, brata pokojnog Armina Muše, koji je važio za jednog od glavnih ljudi u barskom podzemlju.

Pojedinci odlaze i dolaze, rat ostaje. Poslije ubistva u Atini činilo se da Škaljarci gube taj rat, ali on je daleko od izgubljenog. Hapšenje Kašćelana i Belivuka je zatreslo Kavčane, ali to ne znači da su Škaljarci nadomak pobjede. Kako god bilo, jedno je sigurno – svaka "pobjeda" u ovom ratu biće pirova, a iza sebe će ostaviti na desetine ljudskih života.