U Beogradu je u toku rušenje Nemačkog paviljona ua Starom sajmištu. O tome je javnost danas obavestio Centar za istraživanje i edukaciju o Holokaustu, i pozvao gradsku upravu da rušenje zaustavi.

Uklonjen je krov sa jedne od zgrada paviljona i srušene su okolne posleratne zgrade nekadašnje firme "Rade Končar". Rušenje se obavlja bez identifikacije izvođača i table sa informacijom o gradilištu, navodi Centar.

Na sajtu Zavoda za zaštitu spomenika kulture Beograda piše da je Staro sajmište spomenik kulture od 1987. godine.

Nemački paviljon koji se upravo ruši, iako je deo Starog sajmišta, nije spomenik kulture zato što pripada delu ovog logora koji nije zaštićen.

Na sajtu Zavoda za zaštitu spomenika kulture Beograda nije navedeno da je Staro sajmište samo delom zaštićeno. Piše samo da "danas, osim kule, postoje paviljoni turski, italijanski, čehoslovački, mađarski i paviljon Zadužbine Nikole Spasića“.

Odgovor na pitanje zašto nisu zaštićeni svi objekti Starog sajmišta, jer u svakom su za vreme Drugog svetskog rata likvidirani i mučeni ljudi, postoji, ali nije prikladan za priču o stratištu zato što se tiče atraktivnosti lokacije i njene isplativosti, dakle privatnih interesa.

Mediji su, na primer, svojevremeno pisali da je u paviljonu Zadužbine "Nikole Spasića", bivšoj logorskoj bolnici, otvoren privatni sportsko-rekreativni centar "Posejdon hol", da ga je njegov vlasnik kupio od Zavoda za izgradnju grada za tadašnjih dva miliona maraka i to 1998. godine.  Kao i da je Poslovni prostor Novi Beograd prostor gde je nekada bio krematorijum, izdao restoranu "So i biber" 2008. godine. Međutim, niti su ti slučajevi razrešeni, niti se status Starog sajmišta promenio.

Danas, Centar za istraživanje i edukaciju o Holokaustu opet ističe da ni zgrada Nemačkog paviljona, ni polovina površine logora na Sajmištu nisu stavljeni pod zaštitu "uprkos našim pokušajima i pokušajima jevrejske zajednice u Srbiji da se to učini i da ista uđe u sastav ustanova memorijalnog centra na mestu logora". Povodom aktuelnog rušenja Nemačkog paviljona, Centar je od Skupštine grada Beograda zatražio zaštitu celokupnog istorijskog prostora logora na Sajmištu, kao i Savskog mosta.

U nezvaničnim razgovorima, Zavod za zaštitu spomenika kulture grada kaže da je naknadna zaštita do sada ne zaštićenih objekata Starog sajmišta sada nemoguća, jer nema više šta da se štiti. Autentičan izgled objekata je izgubljen, uništen vremenom, i smatra se da nemaju vrednost koju bi trebalo čuvati.

O prostoru Starog sajmišta na sajtu Zavoda za zaštitu piše da "s istorijskog stanovišta predstavlja mesto stradanja Srba, Jevreja i Roma tokom Drugog svetskog rata, s arhitektonsko-urbanističkog, reč je o jednom od najkvalitetnije rešenih prostora grada Beograda u periodu između dva svetska rata, a sa privrednog stanovišta govori o stepenu razvoja ekonomskih potencijala prestonice od 1937. do 1941. godine.“

Međutim, to sve ipak nije dovoljno da se Staro sajmište zaštiti kao prostor, kao logor kroz koji je prošlo 90.000 zatvorenika i u kome je samo tokom pet meseci likvidirano 11.000 Jevreja. Jer su čini se i dalje jači oni koji u Starom sajmištu vide isključivo zaradu.

 

Čitajte dnevne vesti, analize, komentare i intervjue na www.vreme.com