Rak na mapi centralne Srbije
Tipovi raka kod muškaraca
Muškarci u Srbiji najviše obolevaju od raka pluća, kolona i rektuma, prostate, mokraćne bešike, želuca i pankreasa. Od 1999. do 2007. godine uočen je porast u obolevanju muškaraca od svih vodećih lokalizacija malignih tumora
U Srbiji se beleži relativno visoka stopa novoobolelih (incidencija) i umrlih (mortalitet) od malignih tumora, kao i visoka učestalost faktora rizika. Značajan problem predstavlja i neprepoznavanje rizičnog ponašanja i nedovoljno korišćenje znanja stečenog u pozitivnim iskustavima u sprovođenju programa prevencije i ranog otkrivanja malignih tumora iz razvijenih zemalja Evrope i sveta.
Posle kardiovaskularnih bolesti, maligni tumori predstavljaju najčešći uzrok umiranja u Srbiji. Svake godine u našoj zemlji dijagnostikuje se približno 33.000 novih slučajeva malignih bolesti i oko 21.000 ljudi umre od raka.
Na osnovu podataka Republičkog zavoda za statistiku zapaženo je da se broj umrlih osoba od malignih tumora u periodu 1999-2007. godine povećao za 17,5 odsto (od 17.376 do 20.417).
U navedenom periodu, muškarci su najčešće umirali od raka pluća, debelog creva i rektuma, prostate, mokraćne bešike, želuca i pankreasa, dok su žene najčešće bile žrtve malignog procesa lokalizovanog na dojci, debelom crevu i rektumu, grliću materice, plućima, telu materice i želucu.
Godišnje u našoj zemlji od raka pluća približno oboli 5200 i umre 4600 osoba, a od malignih tumora debelog creva i rektuma oboli 3700 i umre 2600 ljudi. Rak prostate u proseku se godišnje dijagnostikuje kod 1800 muškaraca, a oko 1000 njih umre od ove lokalizacije raka. Od malignih tumora mokraćne bešike godišnje približno oboli 1300 i umre 550 ljudi, a od raka želuca oboli i umre oko 1200 ljudi. Od malignih tumora dojke godišnje oboli 3500 i umre 1600 žena, a dijagnoza raka grlića materice postavi se kod približno 1300 žena i oko 500 njih umre od ovog oboljenja.
I kod muškaraca i kod žena u ovom periodu zabeležen je porast mortaliteta od svih vodećih lokalizacija malignih tumora, osim od raka želuca.
Vodeći uzroci obolevanja od raka u našoj zemlji bili su identični vodećim uzrocima umiranja od malignih tumora, kako kod muškaraca tako i kod žena.
U centralnoj Srbiji (podaci za Vojvodinu se još prikupljaju) u 2007. godini standardizovana stopa incidencije od svih malignih tumora iznosila je kod muškaraca 290,1/100.000. Najviše standardizovane stope novoobolelih od svih lokalizacija raka kod muškaraca tokom navedene godine uočene su u Podunavskom okrugu (352,0/100.000). Iste godine, najniže stope incidencije od svih lokalizacija raka kod muškaraca evidentirane su u Pomoravskom okrugu (169,4/100.000).
U 2007. godini na području centralne Srbije standardizovana stopa mortaliteta od svih malignih tumora kod muškaraca je iznosila 168,4/100.000. Najviše standardizovane stope smrtnosti od svih oblika raka među muškarcima zapažene su u Podunavskom okrugu (192,4/100.000). Stope obolevanja i umiranja rasle su sa uzrastom.
PLUĆA I BRONHIJE
Maligni tumori pluća i bronhija vodeća su maligna lokalizacija i u obolevanju i u umiranju među muškarcima.. Najviše stope incidencije od raka pluća kod muškaraca registrovane su u Mačvanskom okrugu (86,0/100.000), dok su stope mortaliteta od ove lokalizacije raka bile najviše u Podunavskom okrugu (66,7/100.000).
DEBELO CREVO I REKTUM
Maligni tumori debelog creva i rektuma u našoj zemlji druga su po učestalosti lokalizacija raka u obolevanju i umiranju kod muškaraca. Najviše standardizovane stope novoobolelih od ovih malignih tumora uočene su kod muškaraca u Beogradu (54,1/100.000). Od raka debelog creva i rektuma najviše su umirali muškarci u Borskom okrugu (23,5/100.000).
PROSTATA
Treći po učestalosti maligni proces među našim muškarcima lokalizovan je na prostati. Od ovih malignih tumora najviše su obolevali muškarci u Podunavskom okrugu (45,5/100.000) i najviše umirali muškarci u Zlatiborskom okrugu (16,4/100.000).
ŽELUDAC
Od malignih tumora želuca muškarci su najviše obolevali u Podunavskom okrugu (23,1/100.000) i najviše umirali u Topličkom okrugu (21,7/100.000).
MOKRAĆNA BEŠIKA
Najviše stope incidencije od raka mokraćne bešike među muškarcima u Srbiji uočene su u Borskom okrugu (24,3/100.000), a najviše stope mortaliteta od ovih tumora zabeležene su kod muškaraca u Šumadijskom okrugu (9,4/100.000).
