Hrvatski centar ITI (International theatre Institute) izabrao je devet predstava da na petodnevnom "Showcaseu" prikaže i preporuči aktuelnu zagrebačku pozorišnu scenu inostranim kritičarima, teatrolozima, umetničkim direktorima pozorišta i festivala. Ovo je naš izbor iz hrvatskog "Showcasea".

Reditelji primenjuju dva dominantna pristupa u postavci predstava za odrasle i za decu: novi istoricizam koji je u skladu sa kulturno-istorijskim kontekstom dela po kome je pozorište interpretativna umetnost i sve dominantniji prezentizam koji insistira na aktuelizaciji i primeni pomodnih teorijskih izama. Slobodan Unkovski u svojoj postavci predstave Tri sestre AP Čehova pravi fuziju ova dva pristupa. Kostim Marite Ćopo, scenografija Branka Hojnika, pojedini rekviziti i ponašanje likova nesumnjivo ukazuju na prezentizam, ali je novi istoricizam prisutan u rediteljevom odnosu prema tekstu. Uvodna scena predstave je bila šokantna jer Prozorov Ozrena Grabarića testerom preseče svoju violinu. Ovaj intro je omogućio reditelju da pokaže da je Prozorov Ozrena Grabarića tim činom napravio doslovni i simbolički rez sa ranijim načinom života. Unkovski uspeva da prikaže kako dosada i beznađe provincije utapaju kao u crnu rupu sve one koji se u njoj zateknu. Ljubavna veza Veršinjina Ranka Zidarića i Maše Dijane Vidušin, seksualna navalentnost Olge Jelene Miholjević, koja svoju frustraciju leči radom i Natalija Ivanovna Bojane Gregorić Vejzović, koja kao pauk usisava sve oko sebe (ne)uspešni su pokušaji likova da pokažu da su još uvek živi. Odlazak garnizona vojske iz grada i privremeni ostanak tri sestre u kući koja je pod velikim dugom nije ništa drugo do iscrpljujuće čekanje na smrt.

Ono što nedostaje Tomislava Zajeca u režiji Selme Spahić u ZKM-u pokazuje očajničku borbu sa usamljenošću i potragom za ljubavlju scenskih likova. Kosina na sceni predstavlja planinski vrh Mont Everest kao doslovno i simboličko ostvarenje tih težnji. Odnos dve sestre prema smrti majke koja ih je napustila dok su bile još devojčice, bračna kriza jedne od njih, koketiranje sa homoseksualnošću šesnaestogodišnjeg mladića koji zavodi i biva zaveden naizgled su dobar podsticaj za scensku nadgradnju. Nažalost, rediteljka Selma Spahić kao zastupnik prezentizma ne uspeva da razigra mizanscen, da scenski artikuliše odnos živih likova i prisutne ali mrtve stare žene i da napravi svoj ubedljiv i uverljiv pozorišni mikrokosmos.

Predstava Šest likova traže autora u Satiričnom kazalištu Kerempuh u režiji Olivera Frljića kao da je podelila sudbinu zalutalih likova u drami Luiđija Pirandela. Frljić u svom maniru prezentizma problematizuje odnos pozorišne i društvene (ne)stvarnosti u Hrvatskoj kroz efektni početak sa likovima sa političke scene koji nose maske svinja da bi zatim pokazao pozorišni kontekst probe u koju pokušavaju da se uključe izgubljeni likovi koji traže svog autora.

U nedostatku novih i preoblikovanih drama iz prošlosti, pozorišta često pribegavaju dramatizacijama proznih tekstova. Letimičan pogled na repertoare zagrebačkih pozorišta pokazuje da istaknuti dramski pisci uspešno pristupaju delikatnom zadatku prevođenja proznog narativa u scenski. Tomislav Zajec je dramatizovao roman Črna mati zemla Kristiana Novaka u ZKM-u, dok je Ivor Martinić dramatizovao roman Ciganin, ali najlepši istog autora za Hrvatsko narodno kazalište i Alisu u zemlji čudesa Luisa Kerola za ZKM-u. Alisa u zemlji čudesa je predstava u kojoj Ivor Martinić slobodno "prepričava" priču Alise u zemlji čudesa Luisa Kerola. Pod pritiskom odraslih demagoga Alisa zaboravlja čak i svoje ime u uvodnoj sceni, tako da je predstava njen pokušaj da odgovori na osnovna filozofska pitanja i da povrati ime i samopouzdanje uz pomoć svoje neiscrpne Mašte. Ulazak u svet iza ogledala predstavljen je tako što Alisa popije sve potrebne sastojke iz tri flaše pre nego što prođe kroz ogledalo od providnog materijala. Predstavu Alisa u zemlji čudesa odlikuje jednostavnost ali višeznačnost scenskih elemenata koji u kontekstu inventivne režije Renate Carole Gatice stvaraju uzbudljive scene. Glumački ansambl predvodi mlada Anđela Ramljak kao Alisa, dok je izvrstan antagonista Petar Ramljak kao surova i kapriciozna Kraljica.

Črna mati zemla Kristiana Novaka u režiji Dore Ruždjak Podolski u ZKM-u je jedna od najboljih predstava koje sam gledao poslednjih godina. Rediteljka je uspela da kreira nezaboravne scenske slike u saradnji sa autorom dramatizacije i dramaturgom predstave Tomislavom Zajecom. Pretapanje realnog i fiktivnog plana, sadašnjosti i prošlosti mladog pisca Matije pokazuje kako je u životu najteže živeti sadašnji trenutak. Predstava koja počinje kao sociološko istraživanje razvija se u dramu odrastanja malog Matije koji vidi ono što je za druge nevidljivo, pa čak i priziva likove iz mitologije Međimurja. Životna sudbina osmogodišnjeg Matije Adriana Pezdirca koji pokušava da uspostavi vezu sa svojim preminulim ocem polako osvaja gledaoce, dok tragična sudbina njegovog vršnjaka Franje Dade Ćosića koga je silovao trener fudbalskog kluba izaziva gnušanje i ogorčenje. Serija neobjašnjivih samoubistava za koje Matija misli da je krivac kao da su pokušaj neke nevidljive sile da sve ponovo dovede u red. Na kraju ove uzbudljive predstave gledalac može da doživi i katarzu koju je imao potpisnik ovih redova. Publika ovogodišnjeg Sterijinog pozorja imaće prilike da uživa u ovoj predstavi u okviru programa Krugovi.

Dnevnik jednog ludaka je uslovno rečeno monodrama u izvođenju Ozrena Grabarića i režiji Marjana Nećaka. Uslovno rečeno jer je to prava predstava koju odlikuje ne samo vanserijsko igranje Grabarića na engleskom i španskom jeziku već i maštovito uprizorenje cepanja njegove ličnosti uz asistenciju Nećaka koji je komponovao muziku i dirigovao izvođenjem na sceni.

Nukleon Hrvatskog instituta za pokret i ples i Aleksandre Janeve je reprezentativan primer saradnje plesača i dvoje izvođača čije kretanje omogućavaju invalidska kolica. Uz dramaturški dobro stepenovanu koreografiju, predstava ima apoteozu u završnoj sceni gde mladić u kolicima izvodi i više od onoga što mislimo da može. Njegove podrške i dueti tokom predstave kao da su bili priprema za ovu veličanstvenu scenu.

Pogledaj me Romana Nikolića u produkciji Arterarija u Tehničkom muzeju "Nikola Tesla" je predstava koja pokazuje genezu Sindirele Boberić i Siniše Senada Musića od detinjstva društveno neprihvaćenih Roma do ubedljivih izvođača svojih preoblikovanih životnih priča. U ovoj predstavi nevidljiva publika o kojoj piše Darko Lukić u knjizi Uvod u primijenjeno pozorište je dobila svoj puni glas i pojavnost.

Zagrebački "Showcase" je ispunio cilj da upozna svoje goste iz inostranstva sa novom hrvatskom dramom, sa različitim formama hrvatskog institucionalnog i neinstitucionalnog pozorišta i da posreduje u njihovom poželjnom budućem životu na gostovanjima i na festivalima. Možda bi konačno mogao da se više aktivira i ITI Srbije, tim pre što je Željka Turčinović, koja od 2001. godine vodi hrvatski ogranak ITI uvek spremna za saradnju i umrežavanje.