Ne bismo mnogo pogrešili kada bismo rekli da je Dušan Otašević specifična i jedinstvena pojava na našoj umetničkoj sceni. Od prvih slikarskih radova koji su nastali pod uticajem pop-arta preko skulptura i objekata, Otašević je postojano tražio i nalazio nove forme i drugačije načine kako da svoj rad, ali i samog sebe izgradi kao umetnika koji ostaje van sigurnosti određene grupe umetnika, prve ili “druge linije” srpske umetnosti. Imajući to u vidu, i njegov umetnički opus se opire ustaljenim kategorizacijama, svakako doprinoseći složenijoj slici srpske umetnosti poslednje trećine prethodnog stoleća, ali i one novije. Bez pravih i konkretnih uzora u našoj sredini na koje bi se direktno ugledao, Otašević je sam sebi bio najbolji učitelj koji je iznalazio najbolje puteve izgradnje vlastite pozicije u odnosu na aktuelnu, onovremenu društvenu i kulturnu situaciju. U vreme kada to baš i nije bilo poželjno i društveno prihvatljivo, Otašević se bavio popularnom kulturom i ikoničnim medijskim predstavama koje su izlazile izvan okvira ideološki poželjne umetnosti socijalističke Jugoslavije. Poigravajući se sa modernističkim mitom o velikom umetniku, Otašević je krajem osamdesetih i početkom devedesetih zajedno sa filmskim teoretičarem Brankom Vučićevićem kreirao jedinstven koncept u čijoj je osnovi izmišljeni lik “Ilije Dimića – prvog srpskog letača”, pustolova i avangardnog umetnika kroz koga su ova dva umetnika plasirala složen, pseudoautobiografski narativ. San o letenju, kao glavni moto ovog ciklusa i želja o prevazilaženju fizičkih ograničenja, neka je vrsta metafore ne samo o umetnosti, već i vremena u kome umetnik živi i stvara, a objekti, skulpture i konstrukti koji su nastali ovom prilikom, kao memorabilije ovog alter-ega predstavljaju neke od najintrigantnijih radova domaće istorije umetnosti. Otašević na izvestan način prekida sa klasičnim slikarskim postupkom, što za posledicu ima da umetnik više ne koristi samo platno, već uglavnom drvo koje sliku pretvara u trodimenzionalni objekat. Većina njegovih slika je rađena iz više segmenata ili kao poliptisi sa nazivima koji u sebi kriju ne samo igru reči, već i poruke koje su u direktnoj korelaciji sa vizuelnom predstavom.

Izložba koju posetioci do kraja ove godine mogu da vide u Galeriji Rima predstavlja odabrane radove koje je Otašević nazvao Prerađevine Otašević. Autoironičan naziv pokriva koncept izložbe zamišljene kao svojevrsna alternativna istorija umetnosti. Izloženi radovi su nastali od 1967. pa do 2021. godine i predstavljaju prerađene motive i scene poznatih remek-dela svetske umetnosti. Među njima vredi pomenuti objekat “Sangstrel-portret slikara” nastao još 1975. godine, kao prvi Otaševićev primer citata jednog dela iz istorije umetnosti. U pitanju je parafraza čuvene renesansne predstave Svetog Sebastijana, kojeg je jedan od velikih majstora rane renesanse Andrea Mantenja izveo u nekoliko varijanti što danas krase najveće svetske muzeje. Pored ikoničkog Sv. Sebastiana, tu su i druga dela iz prošlosti, od renesanse do istorijskih avangardi iz druge i treće decenije 20. veka, poput Đota, Leonarda da Vinčija, Boša, Vermera, Sezana, Maljeviča, Magrita, Dišana. Koliko je fizički i duhovno aktivan govori i činjenica da je većina radova na ovoj izložbi praktično ovogodišnja produkcija. Ovi radovi su po prirodi samoreferentni jer se u njima mogu isčitati ne samo autobiografski sadržaji, već i lična razmišljanja i preferencije vezane za velikane istorije umetnosti. Za Otaševića istorija nije samo kolekcija slika, mrtvo slovo ili neka zastarela izbledela slika na papiru, ona je podjednako važan i sveprisutan element koji nas definiše ne samo kao društvo u celini, već i kao pojedince. Za umetnike bi ovo trebalo da bude naročito važno jer bez dobrog poznavanja osnova, u ovom slučaju istorije umetničkog stvaralaštva, nije moguće izgraditi narativ koji će opstati u vremenu koje dolazi i izdržati probu vremena.

Izložba u Galeriji Rima prikazuje radove koji su nastali kao direktna referenca i odnos prema poznatim delima i umetnicima iz istorije umetnosti. U svojoj višedecenijskoj praksi Otašević koristi bogato iskustvo i nasleđe koje istorija umetnosti nudi. Za razliku od većine svojih kolega koji na prošlost uglavnom gledaju kao na nešto što je nazadno i prevaziđeno, Otašević istoriju umetnosti koristi na konstruktivan način, kao polaznu osnovu za transformacije i modifikacije sopstvene umetničke prakse. Otašević se ne plaši da će ga neko proglasiti nazadnim ili retrogradnim umetnikom, on svoju modernost i savremenost veoma uspešno stavlja na probu svaki put kad krene da koristi prošlost kao inspiraciju za neki novi rad. On na različite načine referiše na prošlost, od preuzimanja i citiranja, pa do kopiranja kao postupka koji ne samo da pokreće pitanje originala i kopije, već daje jedan novi, takoreći metafizički sloj njegovim umetničkim delima. Svest o istoriji i konceptu dugog trajanja nadovezuje se na iskustva i razmišljanja o umetnosti i na sve one velikane koji su svojim radovima revolucionisali umetnost pretvarajući je iz proste dekoracije i zanata u složen misaoni i teorijski sistem vrednosti i stavova. I to je jedna od ključnih vrednosti i saznanja koju nam Otaševićevi radovi donose, neposrednu vezu i ključa za razumevanje prošlosti kao deo kolektivnog iskustva.

Posebnu celinu u okviru postavke koja je koncipirana kao neka vrsta mini retrospektive, predstavlja najstariji eksponat na ovoj izložbi, Otaševićev manifestni objekat Mrtva priroda iz 1967. godine, mini štafelaj sa praznim belim platnom, koji je samo potvrda i jasan pokazatelj njegovog budućeg usmerenja. I pored toga što pojedini kritičari i teoretičari umetnosti govore o procesu demistifikacije umetničkog stvaralaštva i dekonstrukciji autora kao osobe koja proizvodi tu istu umetnost, čini se da Otaševićevo stvaralaštvo polazi ipak sa malo drugačijih pozicija i da se procesi o kojima govorimo ne mogu posmatrati jednostrano i simplifikovano. Umetnik koji negira ili kritikuje prošlost nema potrebu da referiše na nju, a citati i preuzimanja su očigledan proces povezivanja i stvaranja kontinuiteta sa istorijom, umetnošću i svim onim umetničkim velikanima uz koje je odrastao, školovao se i sazrevao kao umetnik. Za razliku od neutemeljene ili banalne kritike koja je sama sebi cilj, kod Otaševića prisustvujemo procesu koji pored kritički usmerenog pogleda u nazad, uključuje i puno razumevanje svih okolnosti nastanka jednog takvog dela, koje se ne može tumačiti nezavisno od okolnosti koje su dovele do njegovog stvaranja. On se ne bavi dekonstrukcijom umetnosti i njene istorije, već konstrukcijom jednog novog narativa koji istoriju uključuje u savremen kontekst. Ta svest o istoriji, njenim vrednostima i poukama je nešto što se stiče s vremenom i nagomilanim iskustvom, koju Dušan Otašević svako ima.