Festival
Šerbedžija, Rundek i Ćopić
Na evropskom festivalu animiranog filma Balkanima prikazano sto trenutno najpopularnijih kratkih animiranih filmova
Filmovanog Ježa iz poeme Ježeva kućica Branka Ćopića nedavno su, poslije premijere na festivalu u Berlinu, upoznali i gledaoci u Beogradu jer je istoimeni film otvorio evropski festival animiranog filma Balkanima, a nakon toga je dobio i nagradu ovog festivala za najbolji film Jugoistočne Evrope. Pohvaljen je za savremen pristup klasičnoj priči kroz animaciju i uspješno združivanje onog najboljeg na Balkanu u području audiovizuelnog.
Evropski festival animiranog filma Balkanima je beogradski festival animacije sa međunarodnim renomeom koji već četrnaestu godinu organizuje Dom kulture Studentski grad. Ove godine je za pet dana na Balkanimi prikazano stotinu kratkih animiranih filmova iz trideset evropskih zemalja, koji su se takmičili u četiri programa. Selektorka i umjetnička direktorka festivala Iva Ćirić za "Vreme" kaže da su izabrani filmovi trenutno najaktuelniji u Evropi. "Neke od njih su kreirali najznačajniji evropski autori. Skrenula bih pažnju, na primer, na filmove 59 Sekundi švajcarskog reditelja Maura Karara (Gran-pri festivala), Noćna ptica višenagrađivane slovenačke autorke Špele Čadež, i Bio dvaput jedan kralj pisca i reditelja Vojina Vasovića."
Pomenuta kratkometražna animirana verzija Ježeve kućice koja u potpunosti prati tekst poeme, nastala je u produkciji kanadskog Nacionalnog filmskog odbora i hrvatskog Bonobostudija. Film je snimljen u formi lutka animacije, a autorka je hrvatsko-kanadska režiserka i scenaristkinja Eva Cvijanović. Ona smatra da Ćopićevo djelo o ježu i njegovoj ljubavi prema domu ima univerzalni koncept koji je bitan u savremenom kontekstu globalnog sela. "Iskustvo domaćeg okruženja zajedničko je svim kulturama i generacijama, i uvijek je jednako važno. Taj prostor, koji nam ujedno služi kao utočište i odraz našeg identiteta, ključan je element ljudske egzistencije. To je razlog zašto danas, kada iza sebe imam mnogo različitih domova u Bosni, Srbiji, Hrvatskoj i Kanadi, ona i dalje odjekuje u meni jednako snažno kao nekada, u nekim vrlo drugačijim okolnostima, kada sam je kao dijete prvi put čula", rekla je. Da bi osjećaj neizmjerne i duboko usađene ljubavi prema domu mogao biti približen međunarodnoj publici, film je snimljen na tri jezika: hrvatskom, engleskom i francuskom. Narator hrvatske verzije je Rade Šerbedžija, a muziku je komponovao Darko Rundek, što su takođe razlozi za popularnost ovog desetominutnog filma.
Animacija je danas sveprisutna pojava i zaslužuje ozbiljniju podršku i pažnju javnosti. Iva Ćirić objašnjava da se autorski animirani film kod nas tek razvija, za razliku od animacije u reklamama ili video-igrama koje su već godinama kvalitetne: "Animaciju u Srbiji karakteriše odsustvo kontinuirane produkcije. Pored pet animiranih filmova, koliko ih nastane svake godine kao završni rad na predmetu Animacija na Fakultetu primenjenih umetnosti, snime se još dva ili tri filma. Problem je što mnogo vremena, nekada i godinu ili dve, zahteva realizacija filma koji na kraju može da traje šest minuta. Takođe, razvoj autorskog animiranog filma je devedesetih godine bio usporen, skoro da ga nije ni bilo, jer zbog izolacije nije bilo mogućnosti za koprodukciju. Trenutno se konkursima Filmskog centra Srbije podrži stvaranje nekoliko animiranih filmova godišnje čiji se kvalitet iz godine u godine poboljšava. Balkanima nastoji da podrži produkciju animiranih filmova, pa u tom kontekstu prikazujemo i one koji su nastali kao diplomski radovi."
Od 1949. godine, kada su za Avala film iz Beograda Vera i Ljubiša Jocić napravili prvi animirani lutkarski film, pa do danas, proizvedeno je više od 500 animiranih filmova. Neki od njih su prikazani na Balkanimi, koja je za skoro deceniju i po postojanja izgradila svoju publiku. Ipak, ljudi iz organizacije festivala kažu da osim umjetnicima i poznavaocima oblasti audio ili vizuelnih umjetnosti koji trenutno čine veliki dio te publike, animirani film žele približiti široj javnosti kojoj treba razbiti predrasude da se animirani filmovi snimaju samo za djecu. Ježeva kućica i njeni autori mogući su siguran put ka tom cilju.