Da su muzičari, kojim slučajem, nekakvo bratstvo hijerarhijski ustrojeno poput lože Slobodnih zidara, titula Velikog majstora nesumnjivo bi pripala Piteru Gebrijelu. Ovaj muzički mistik, koji je kao malo ko u industriji uticao na globalni muzički pejzaž kakav poznajemo danas, podario je svetu i slušaocima još jedno važno delo, kodnog naziva – i/o.

Ovo izdanje, koje je stvarano bezmalo tri decenije, već sada može da se svrsta u sam vrh Gebrijelovog opusa, a emotivna lirika i vibrirajući zvučni talasi koji dopiru sa novog albuma stavljaju ga u red najboljih izdanja objavljenih u svetu u prethodnih ko-zna-koliko godina.

Okupivši u svom studijskom kompleksu Real World proverenu ekipu saradnika, među kojima su basista Toni Levin, gitarista Dejvid Rouds i bubnjar Manu Kače, engleski muzičar upustio se u kreiranje još jednog tipično “gebrijelovskog” muzičkog univerzuma: i/o (koji može da se čita i kao in/out) njegov je prvi studijski album sa originalnim materijalom još od izdanja Up iz 2002. iako je rad na novom projektu Piter Gebrijel započeo još sredinom 90-ih godina prošlog veka.

Deluje neverovatno da čovek koji je u februaru napunio 73 godine pravi tako potentnu, rezonujuću i ohrabrujuću muziku, koja dubinski korespondira sa aktuelnim duhom vremena i turbulentnim dešavanjima u svetu. Pesme sa i/o nude neobično visoku dozu empatije i kao da žele da pruže utehu i nadu svima onima koji pokušavaju da u sveopštom haosu i rasulu pronađu svoju vertikalu i smisao.

Već uvodna numera Panopticum metaforično ukazuje na problem prekomernog nadzora i sveopšti nedostatak privatnosti u digitalnom dobu i kao da priziva da upravo moćnici i njihove sumnjive rabote budu, za promenu, pomno “praćeni” od strane običnih ljudi. Sa druge strane, tema-vodilja naslovne pesme i/o ukazuje na povezanost i međuzavisnost čovečanstva i prirode koja ga okružuje.

Piter Gebrijel je, u svom stilu, objavljivao po jedan novi singl sa ploče svakog punog meseca tokom 2023. godine, a i sâm album zapravo je muzička “kovanica sa dva lica”: slušaoci mogu da biraju koju verziju albuma od 12 numera žele da slušaju – Bright–Side ili Dark–Side miks – od kojih svaka verzija sadrži iste pesme u istom redosledu, ali sa malim, nijansiranim razlikama među njima.

Iz numere u numeru, album i/o teče poput potoka u živopisnoj dolini; muzika vijuga i menja brzinu i tempo, a širu sliku dopunjuju znalački ukomponovani slojevi prelepih zvučnih detalja – gitara, sintisajzera, violina i hipnotišućih ritmova. Jedan od vrhunaca ploče dolazi sa pesmom Four Kinds of Horses, čijoj transcendentalnoj atmosferi je doprineo legendarni producent i muzičar Brajan Ino svojim prepoznatljivim ambijentalnim lupovima i sintisajzerima. Upečatljiva je i eterična balada Love Can Heal, kao i meditativna So Much, u kojoj Gebrijel – po svim kriterijumima uspešan, ostvaren i ispunjen čovek – svoju možda i najličniju pesmu sa ploče započinje gorkim introspektivnim stihom So much unfinished business…

Unutrašnja snaga ovog albuma ne počiva samo na virtuoznosti umetnika koji su ga sačinili. Ključ je u toj dimenziji duha, koju je Gebrijel instiktivno suprotstavio rastućem osećaju sveopšte otuđenosti i besmisla u svetu. Zato o vrednosti ploče i/o govori i spoznaja da čitave generacije “savremenih” pop-rok muzičara više nisu u stanju da naprave delo koje će imati tu vrstu dubine, koherentnosti, iskonskih vrednosti i simbolike. Svih onih važnih stvari, dakle, koje ne mogu biti tek puko sredstvo u ispunjenju profanih komercijalnih ciljeva i želje za slavom ambicioznih pojedinaca u muzičkoj industriji. Potpisniku ovih redova zbog toga je i odlazak na njegov koncert pre trideset godina delovao kao retko inicijacijsko iskustvo; kao ulazak u nekakav očaravajući Skriveni svet, sasvim u skladu sa nazivom tada aktuelne turneje britanskog umetnika.

I kao autor, i kao javna ličnost i aktivista, Piter Gebrijel uvek je glasno govorio o važnim društvenim i političkim pitanjima. Zalagao se, recimo, za rešenje izraelsko-palestinskog sukoba po modelu dveju država; pozivao je na ostanak Britanije u EU; protivio se britanskoj podršci Americi u ratu u Iraku, glasno je govorio protiv aparthejda u Južnoafričkoj Republici i bio je jedna od prvih svetski poznatih ličnosti koja je 2014. pozvala na pomoć Srbiji i zemljama regiona pogođenim katastrofalnim poplavama.

Piter Gebrijel je u karijeri dva puta bio uvršten u Rokenrol kuću slavnih i dobitnik je brojnih Gremi i MTV nagrada. Kao jedan od poslednjih giganata i inovatora rok muzike, albumom i/o napravio je svoj muzički zavet za budućnost, a čak i da više nikada ne objavi ni jedan jedini singl, Gebrijelov doprinos globalnoj muzičkoj arhitekturi ostaće trajan i nemerljiv.

https://www.youtube.com/watch?v=lnhuBHD-Oqo&list=PLxA687tYuMWjcCiWNPw3YA_gcSrYnAE9Q