Beograd
23. 12. 2023. / 18.06
Hitno izvršiti reviziju svih odluka o Beogradskom sajmu
Strukovna udruženja traže od nadležnih reviziju odluka, kako bi se sprečilo najavljeno rušenje kompleksa Beogradskog sajma, čija je Hala 1 prepoznata kao jedna od referentnih tačaka za moderni pokret u arhitekturi, i interpretira se kao graditeljska baština čovečanstva
Inicijativu potpisuju Dokomomo Srbija, Društvo konzervatora, i Evropa Nostra Srbija. Uputili su je Ministarstrvu kulture Republičkom zavodu za zaštitu spomenika kulture, i Zavodu za zaštitu spomenika kulture grada Beograda.
Na početku dopisa, nabrajaju dokumenta čiju reviziju predlažu.
To su: Odluka o prestanku važenja odluke o utvrđivanju Beogradskog sajma u Beogradu za spomenik kulture iz 2009, kojom je ukinuta Odluka o utvrđivanju Beogradskog sajma u Beogradu za spomenik kulture iz iste godine, i ukinuta pravna zaštita sa kulturnog dobra kompleksa Beogradskog sajma, da bi naknadno Odlukom o utvrđivanju Hale 1 Beogradskog sajma za spomenik kulture samo objekat Hale 1 Beogradskog sajma bio utvrđen za kulturno dobro, bez definisanja uže i šire zone zaštite kulturnog dobra.
Ova tri strukovna udruženja apeluju na Ministarstvo i zavode da preispitaju apelujemo na Ministarstvo/Zavod da preispitaju "gore navedene, izuzetno problematične odluke, kojima je kompleks Beogradskog sajma u roku od jednog meseca dobio, a zatim izgubio status kulturnog dobra početkom 2009. godine.“
"Dodatno zabrinjava činjenica da od proglašenja Hale 1 za kulturno dobro nije urađena ni kategorizacija kulturnog dobra, iako je već iz teksta Odluke o utvrđivanju Hale 1 Beogradskog sajma za spomenik kulture jasno da je reč o spomeniku kulture koji predstavlja prekretnicu u arhitekturi i građevinarstvu Srbije i Jugoslavije, te zaslužuje da bude kategorisan kao kulturno dobro od izuzetnog značaja.“
Podsećaju da je reč o "prednapregnutoj kupoli inženjera Branka Žeželja, akademika i profesora univerziteta, koja i danas drži svetski rekord kao kupola sa najvećim rasponom (97/107m), a koja je građena tehnologijom prednaprezanja.“
"Hala 1 je značajna i sa aspekta primene tehnologije prefabrikacije, te specifične montaže prefabrikovanih elemenata, sa čijom je izgradnjom tehnologija prefabrikacije omasovljena u našem građevinarstvu, što je posledično dovelo do revolucionarnih pomaka u domaćoj arhitekturi, a zbog čega je ona danas globalno poznata i prepoznata kao jedna od referentnih tačaka za moderni pokret u arhitekturi.“
"O tome svedoči i podatak da je Beogradski sajam, građen po idejnom projektu arhitekte Milorada Pantovića, akademika i profesora univerziteta, bio jedan od poduhvata koji je bio izložen na paradigmatičnoj izložbi Ka konkretnoj utopiji: arhitektura Jugoslavije, 1948-1980 u Njujorku u Muzeju moderne umetnosti tokom 2018. i 2019. godine, kao i na brojnim drugim izložbama koje se bave ovim građevinskim fondom.“
"Ovaj nezaobilazni reper konstrukterstva Srbije i Jugoslavije, danas se već interpretira i kao graditeljska baština čovečanstva.“
Zatim navode argumente zašto je "neobično da ovako značajno kulturno dobro bude zaštićeno kao usamljeni objekat, izuzet iz ostatka kompleksa, čijih ostalih 12 hala i pasarela čine jednako važan građeni kontekst Hale 1.“
"Imajući u vidu sve navedeno, kao strukovna udruženja i udruženja civilnog društva, zahtevamo hitnu reakciju nadležnih institucija, te izmenu rešenja o utvrđivanju Hale 1 za spomenik kulture i proširenje granica ovog kulturnog dobra.“
Čitajte dnevne vesti, analize, komentare i intervjue na www.vreme.com