Ova maglovita pozicija za izgradnju odnosi se na područje Beljarica, poznata kao beogradska amazonija koja zbog svog biodiverziteta predstavlja vitalni ekološki organ Beograda. 

Kako bi se sprečili rizici koje nosi izgradnja na ovom području, Beljarica je od prošlog leta zaštićena kao deo rezervata “Forland leve obale Dunava kod Beograda”. 

“To je poslednji prostor za izliv poplavnih voda (retenzija) koja Beograd čuva od poplava, a koja je preostala uzvodno od grada. Beljarica je prostrano područje sezonski plavljenih obalnih šuma vrbe i topole, industrijskih plantaža klonske topole, te rečnih rukavaca i bara između Dunava i nasipa, na najširem mestu široko 2,1 km, a sa 60 vrsta sisara i 185 vrsta ptica, od kojih je 155 strogo zaštićeno – ne smeju se ni mrko pogledati, a kamoli da im se stanište poseče, zatrpa i izbetonira”, kaže za portal "Vreme" ekolog iz Lige za orintološku akciju Dragan Simić. 

Iz Lige za orintološku akciju kažu da ih izgradnja Luke posebno zabrinjava jer ovo područje neophodno zbog zaštite Bograda od poplava. Zbog toga su bili i jedni od inicijatora pokretanja procedure za njegovu zaštitu još 2010. godine, kada je Gradski Sekretarijat za životnu sredinu prepoznao njegov značaj i prihvatio inicijativu.  

Opstanak grada ili novac

U  avgustu 2016. godine bila je najavljena gradnja kineske luke u okviru projekta ‘Pojas i put’, locirane baš unutar Beljarice, samog srca predloženog rezervata. Zabrinuta za budućnost Beljarice, Liga za ornitološku akciju je pokrenula peticiju koja je prikupila 12.000 potpisa protiv ovog projekta.

Nekoliko dana pre početka pandemije, 2020. godine, Ministarstvo građevine je izjavilo: "Ne, odustali smo od lokaliteta Beljarica, luka će biti izgrađena negde dalje uzvodno“.

“Ponavlja se stara priča, verovatno jer je Beljarica najprostranije područje te vrste, a prostrano je baš zato što su ga hidrolozi ostavili pod režimom plavljenja radi zaštite Beograda. Takva ideja je čista budalaština, ne možete istovremeno na istom mestu imati i zaštitu od poplava za koju je potrebna niska, vodoplavna obala, i luku, koja zahteva visoke i suve betonske dokove i ogromna skladišta. Ili vam je važniji sam opstanak grada, ili vam je važniji novac u rukama, lepljiv od znoja i masan od krvi”, podseća Simić. 

Vlažna staništa poput Beljarica su specifična i malobrojna. Izgradnja Luke Beograd u ovom području dovela do uništenja staništa mnogih biljnih i životinjskih vrsta. 

“To bi imalo nesagledive posledice na biodiverzitet, jer bi brojnost mnogih vrsta bila drastično smanjena, a neke bi i potpuno iščezle, čime bi čitav jedan ekosistem bio uništen. Treba istaći i da su Beljarice prepoznate kao IBA (Important Bird Area) odnosno međunarodno značajno područje za seobu, gnežđenje i zimovanje mnogih ptica”, ističe dr Ivona Veičković, sa Biološkog fakulteta. 

Tri lokacije u opticaju 

Ova lokacija je i ranije je bila u opticaju za izgradnju Luke. Uz Luku Pančevo i lokaciju u Krnjači. Ipak, urbanističkim projektom koji je objavljen sredinom prošle godine, predviđeno je da se luka nalazi na levoj obali Dunava, nizvodno od postojeće Luke Beograd i Pančevačkog mosta, tačnije u Krnjači.

Krajem 2020. godine, tadašnji pomoćnik ministra za vodni saobraćaj Veljko Kovačević naveo je da se razmatra tačna lokacija za izgradnju nove luke u Beogradu i da su definisane tri lokacije: lokacija 10km uzvodno od Pupinovog mosta, lokacija u Krnjači i Luka Pančevo.

“Samo na levoj obali Dunava ima dve već postojeće industrijske zone (Pančevački put i Padinska Skela), a u blizini postoji i devastiran objekat Stare šećerane (prva srpska šećerana "Dimitrije Tucović"), koji je trenutno divlja deponija. Što se lokacije nove luke tiče, spominjana je i alternativna lokacija 10 km uzvodno od Pupinovog mosta. Loša je praksa velike industrijske objekte graditi uzvodno (i od Beljarice i od Beograda). O tome da li su potrebni veliki industrijski objekti i njihovim lokacijama, treba da se otvori rasprava u kojoj bi bili uključeni i građani i privreda i javnost, ne samo Beograda, nego i Pančeva, Smedereva”, kaže iz Inicijative Ne davimo Beograd (NDBGD) Miloš Hinić.

Suprotno principima održivog razvoja

Iz Inicijative NDBGD predlažu da Beljaricu treba urediti po ugledu na nacionalni park Donau Auen u Beču. On je poptuno prepušten delovanju reke i prirode, a povezan biciklističkim i pešačkim rutama sa gradom.  Konkretno, građanima Beograda bi trebalo otvorit mogućnosti za istraživanje ovih predela i za šetnju, posmatranje ptica vožnju bicikla ili kajaka.

“Ukoliko dozvolimo Vesiću da se tu gradi luka, pored potpune i nepovratne devastacije biljnog i životinjskog sveta, koja bi se gradnjom nove luke desila, najveći rizik za sve beograđane bio bi povećani pritisak eventualnog nadolazećeg poplavnog talasa Dunava na bedeme zemunske i borčanske obale”, kaže Hinić.

Luka koja će služiti kao čvorište dolaska robe sa istoka i plasiranje na zapad, ali i u drugom smeru, mora imati vezu i sa železničkim saobraćajem, avio saobraćajem i drumskim saobraćajem.

“Lokacija za luku, ali i za Srpsko-kineski industrijski ‘park’, planiran pored Beljarice (samo sa druge strane nasipa) je loša i u saobraćajnom i infrastrukturnom smislu i potpuno je suprotna principima održivog razvoja.”

Beljarica je površine Novog Beograda. Zbog orlova belorepana, patki njorki i gmizavaca, divljih svinja i šakala koji tu žive, dobila je nadimak Beogradska Amazonija. Stručnjacima ostaje pitanje da li je Beogradu potrebnija luka od 900 hektara ili ovakav prirodni rezervat koji gradu pruža ono što se novcem ne može kupiti.

Čitajte dnevne vesti, analize, komentare i intervjue na www.vreme.com