Dogodilo se tako, baš na Božić po julijanskom kalendaru. Dakle, 7. januara 2023, Prihvatilište za decu Centra za razvoj socijalnih usluga “Kneginja Ljubica” u Kragujevcu posetile su čudne čike na motorima, u jaknama sa mrtvačkim lobanjama na leđima. Ali ne bilo kakvim lobanjama, već “totenkopf” – simbol istoimene Treće oklopne SS divizije, jedne od najzloglasnijih u Drugom svetskom ratu. Međutim, nisu se nikakvi SS-ovci povampirili i krenuli na kragujevačku decu i omladinu, već je reč o ekstremno desnoj organizaciji “MC Srbi”, koja po Srbiji i Bosni i Hercegovini mahom operiše pod maskom bajkerskog kluba.

ŠTA SU MC SRBI

“MC Srbi” osnovani su 2012. godine kada je ključnu ulogu u osnivanju odigrao vođa neonacističke organizacije “Krv i čast divizija Srbije” Nikola Vidović. On je najpoznatiji je desničar član “MC Srbi”. Počeo je kao navijač FK Rad. Do svoje tridesete godine dosije je napunio sa osam krivičnih prijava za razbojništva, nanošenje teških povreda, izazivanje nacionalne i verske mržnje. Kasnije je postao član organizacije “Krv i čast” pa predvodnik borbene grupe “Odred 18” koja je važila za najnasilniju neonacističku grupaciju u Srbiji.

Vidović je uhapšen 10. oktobra 2010. na dan održavanja Parade ponosa. Prvo je priveden vođa “Obraza” Mladen Obradović, kod koga je policija pronašla spisak organizatora planiranih nereda. Na spisku je bilo i ime i broj telefona Vidovića.

O njemu je danas gotovo nemoguće naći više podataka, ali pominjan je u kontekstu kršenja zakona 2014. kada je određeni broj državljana Srbije išao u Ukrajinu da ratuje na strani Ruske Federacije. Neki od simbola koje “MC Srbi” koriste jesu prsluci sa totenkopf lobanjama, tetovaže kukastog krsta i oznake C18 (combat 18, gde su 1 i 8 zapravo simbol inicijala Adolfa Hitlera) na ramenu glavna su obeležja neonacista u redovima “MC Srbi”. U ovoj grupaciji su pripadnici organizacije “Krv i čast”, posebno borbene grupe “Odred 18”, bivši pripadnici zabranjenog “Nacionalnog stroja” i bivši navijači Rada, poznati kao posebno ekstremni i skloni kriminalu.

“MC Srbi” organizovani su u podružnice ili, kako ih oni zovu – čeptere u dvadesetak gradova u Srbiji, među kojima su Beograd, Smederevo, Pančevo, Kragujevac, Zemun (iako je beogradska opština), itd.

Većina čeptera su u stvari grupacije koje se nazivaju “Support 81” što znači da su podrška jednoj drugoj ekstremističkoj organizaciji – “Anđelima pakla” pod vođstvom Miljana Vukovića, zvanog Vuk.

Prema istraživanju koje je radila novinarka Tamara Marković Subota, postoje čepteri u kojima nema kriminalaca i koji su poznati isključivo po humanitarnim akcijama, ali u većini čeptera glavnu reč vode ljudi sa kriminalnim dosijeima.

“MC Srbi” bili su na čelu litije za spas porodice 10. septembra prošle godine, na kojoj je tražena zabrana Europrajda. Tada su neki od njih na reverima imali i izvezene signe rune, koje su amblem SS-a (u Kragujevac ih nisu poneli), a na litiji su se pojavili i u majicama sa drugim runama koje su imaju nacističku simboliku. Konkretno, jedan je imao majicu sa odal runom koja simbolizuje ideologiju krvi i tla.

POSTAJE ZANIMLJIVIJE

Kada je početkom novembra 2019. godine objavljen sadržaj međunarodnog desničarskog foruma Iron March u privatnim porukama člana čija je internet adresa u Banjalauci i drugog člana srpskog porekla, koji je dogovarao prodaju oružja iz Bosne i Hercegovine, spominjala se poseta “Marinku i ekipi” iz Prijedora.

Novinari BIRN-a BiH identifikovali su člana foruma i nekoliko pripadnika bajkerske grupe iz Prijedora koji na društvenim mrežama ili na drugi način u javnosti ističu desničarske simbole. Istraživački novinari i mediji poput Bellingcata uspjeli su da otkriju identitete desetina članova foruma, od kojih su neki bili aktivni pripadnici vojske.

U privatnim porukama je “Moonlord”, član srpskog porekla, dogovarao prodaju oružja u Bosni i Hercegovini. Novinari kanadskog CBC-a otkrili su kako je on bio jedan od administratora ovog foruma, te ujedno i pripadnik Kanadske mornarice – Boris Mihajlović. Prema pisanju
CBC-a, on više nije član i pokušava da se udalji od ove ideologije. Ovaj medij je naveo da nije poznato da li se prodaja oružja zaista i desila. Zanimljivo je, međutim, da je Iron March ekstremno desničarski forum, prodaja oružja dogovarana u Prijedoru, Prijedor često ižvrljan grafitima “C18”, a upravo je C18 jedan od simbola “MC Srba” koji – imaju ogranak u Prijedoru i, naravno, “samo” su bajkerski klub. Još je zanimljivije da je na forumu dogovarana poseta Marinku. Vođa prijedorskih “MC Srba” zove se Marinko Zdjelar. Što može da bude samo slučajnost, mada ih je već previše.

Tokom januara 2020. godine više desetina članova okupilo se u Prijedoru na obilježavanju praznika Krstovdan. Njihovo druženje obilježeno je fotografijom postavljenom na stranici “MC Srbi – chapter Prijedor”, koji predstavlja jedan od sedam ogranaka delovanja ovog kluba u Republici Srpskoj koje su uspeli da identifikuju novinari BIRN-a BiH.

NATRAG U KRAGUJEVAC

Otkud ovakve osobe, iz ovakve organizacije, koja je nesumnjivo ekstremistička, u Prihvatilištu za decu i mlade u Kragujevcu i zašto je to problem?

Prvo, nijedan kragujevački medij još nije dobio ovu informaciju jer se ona nalazi samo na jednom privatnom Fejsbuk profilu, preko kog je i stigla do redakcije “Vremena”. Prihvatilište je u nezavidnoj materijalnoj situaciji i ne odbija nijednu donaciju, niti proverava ko su ljudi koji doniraju stvari, hranu, odeću i obuću. Važno je napomenuti i da se u ovom prihvatilištu nalaze deca napuštena od roditelja i staratelja, deca i mladi koji se nađu u skitnji, prosjačenju, deca i mladi žrtve nasilja, zlostavljanja i zanemarivanja, deca i mladi izloženi drugim socijalnim rizicima. Još važnije je napomenuti da je kapacitet Prihvatilišta tako mali da može da primi samo šestoro (i brojevima: 6) dece ili mladih u jednom trenutku. Problem je što je predstavnicima “MC Srba”, što se vidi na fotografijama sa privatnog i zaključanog Fejsbuk profila, omogućen kontakt sa decom, kao i fotografisanje. Upućeni u situaciju u Prihvatilištu, kažu da ustanova nije u mogućnosti da odbija donacije, ali da kontakt i fotografisanje sa decom nije dozvoljeno. Iz samog Prihvatilišta, do zaključenja ovog broja “Vremena” na telefon se nije javljao niko.

Jasno je da teška materijalna situacija onemogućava nadležne u prihvatilištu da budu izbirljivi kada je reč o donatorima i donacijama. Međutim, ako je kapacitet institucije svega šestoro dece, to ne bi trebalo da bude prevelik trošak ni za grad Kragujevac ni za Ministarstvo za rad, boračka i socijalna pitanja. Takođe, iako samo Prihvatilište ne odbija donacije i ne proverava donatore, jasno je da nije u obavezi da im dopušta kontakt sa decom. Takođe, simboli koje “MC Srbi” imaju na svojim jaknama, a u kojima su došli, nisu prijatan ni primeren prizor za decu. U tom smislu, ne treba biti blag ni prema instituciji – mogli su da uzmu paketiće, zahvale se i proslede ih deci. A da je sa “MC Srbima” sve u redu, ne bi ovu akciju skrivali, imali bi svoju stranicu na Fejsbuku (neki “čapteri” je imaju) i prosledili bi medijima informaciju. Ovako, ispada da su došli tamo očekujući da ostave lepu sliku o sebi kod – dece.