Dok se u izbornom štabu Pokreta “Evropa sad” proslavljala pobjeda Jakova Milatovića nad Milom Đukanovićem, prisutni su gromoglasnim aplauzom ispratili i dolazak aktuelnog premijera Dritana Abazovića; vikali su “hapsi, hapsi, Dritane”. Pored korjenskih sistemskih promjena i poboljšanja kvaliteta života, građani imaju i velika očekivanja u domenu borbe protiv organizovanog kriminala i korupcije.

Zaista, odvažniji obračun nove crnogorske vlasti sa kriminalom počinje tek formiranjem manjinske vlade u aprilu prošle godine. Prvo se krenulo sa sve češćim zaplijenama švercovanih cigareta, da bi naposljetku i sam direktor Uprave prihoda i carina Rade Milošević završio iza rešetaka kao jedan od organizatora krijumčarenja – istih onih cigareta koje je njegova uprava ranije zaplijenila. Nije ga spasilo ni to što je bio funkcioner Abazovićeve URA.

Nedavno je Dritan Abazović izjavio da je ministru unutrašnjih poslova Filipu Adžiću dao odriješene ruke da “policiju očisti od kriminalnih struktura”. Tome su prethodili napori manjinske vlade da se obnovi saradnja MUP-a Crne Gore i Europola, prethodno urušene uslijed saznanja evropske policijske agencije da dijelovi crnogorske policije i Specijalnog državnog tužilaštva sarađuju sa kriminalnim strukturama.

Krajem marta ove godine, smijenjen je direktor Uprave policije Zoran Brđanin. Spočitava mu se odgovornost zbog loše kadrovske politike, odnosno činjenica da su njegove bliske kolege uhapšene pod sumnjom da pripadaju Kavačkom klanu. Na njegovo mjesto, u svojstvu vršioca dužnosti, doveden je dojučerašnji načelnik budvanske policije Nikola Terzić. Zagovornik ovog imenovanja bio je Adžić, uprkos činjenici da Terzić nije imao značajnijeg iskustva na rukovodećim pozicijama, a pritom je bio i hapšen. Terzićevom imenovanju na poziciju prvog čovjeka budvanske policije takođe je kumovao Adžić i to u julu prošle godine, neposredno nakon likvidacije visokorangiranog pripadnika Škaljarskog klana Milića Minje Šakovića ispred budvanskih zidina.

Prema pisanjima “Vijesti”, Nikola Terzić uhapšen je 2016. godine kao inspektor Odsjeka za borbu protiv organizovanog kriminala, zajedno sa tadašnjim v.d. šefom tog Odsjeka Daliborom Medojevićem zbog sumnje da su bili odgovorni za nestanak dokumenata oduzetih tokom izvjesnog pretresa. On je ubrzo i oslobođen, ali nije poznato šta se desilo sa istragom. Sa druge strane, njegov tadašnji šef Medojević je prošle godine uhapšen ponovo, ali ovog puta zbog sumnje da je sarađivao sa Kavačkim klanom.

Jedna od prvih izjava Nikole Terzića nakon preuzimanja nove funkcije bila je da “ne postoji nijedna kriminalna organizacija koja neće biti napadnuta”.

U SLUŽBI KLANA

Portal Libertas objavio je u maju prošle godine informacije da je Europol godinu dana ranije obavijestio crnogorsku policiju i tužilaštvo o saradnji dvojice službenika MUP-a sa odbjeglim vođom Kavačkog klana Radojem Zvicerom. Riječ je o Ljubu Miloviću (39) i Petru Lazoviću (33). Tek dva mjeseca nakon pisanja ovog portala, policija je uhapsila Lazovića, dok je Milović uspio da pobjegne.

Zašto Specijalno državno tužilaštvo (SDT) nije otvorilo predmet odmah nakon što im je Europol dostavio dokaze? Do odgovora će se doći kasnije kada je klupko počelo da se odmotava. Elem, krivičnu prijavu protiv Petra Lazovića, koji je u vrijeme pisanja o njemu iz MUP-a vraćen u Agenciju za nacionalnu bezbjednost (ANB), SDT je prvobitno odbacio, a stav tužilaca je bio da se pomenuti nalazio na “tajnom zadatku”, te da je o svemu redovno obavještavao svoje pretpostavljene. Glavni specijalni tužilac koji je donio tu odluku, Saša Čađenović, uhapšen je u decembru prošle godine, zbog sumnje da je takođe bio dio Kavačkog klana. I dalje se nalazi u pritvoru u Spužu. Istraga je u toku.

Krajem prošlog mjeseca, SDT i Specijalno policijsko odjeljenje (SPO) pokrenuli su novu seriju hapšenja bivših i sadašnjih policijskih službenika. U nekoliko dana uhapšeni su Mileta Ojdanić, policijski funkcioner Dejan Knežević i čovjek od povjerenja smijenjenog direktora policije Brđanina, ali i bivši šef Odsjeka za borbu protiv krijumčarenja droga službenik Potražne jedinice iz Podgorice, inspektor za droge iz Kotora, bivši specijalac, kao i još jedan bivši policijski službenik iz Podgorice…

Ljubo Milović i dalje je u bjekstvu, a potjernice su raspisane i za komandirom kotorske policije, kao i još nekoliko policijskih službenika, uglavnom iz Kotora i Podgorice. Između ostalog, u bjekstvu je i Nebojša Bugarin, čovjek koji se nalazio na zajedničkoj fotografija Radoja Zvicera, Ljuba Milovića, Petra Lazovića, Veljka Belivuka i Marka Miljkovića nastaloj u Crnoj Gori 2021. godine, kada je navodno sprečen atentat na Veljka Belivuka i Marka Miljkovića. Nebojša Bugarin je službenik kotorske policije, ali se od 2017. godine nalazi na bolovanju. Nije poznato da li je u krvnom srodstvu sa Darkom Bugarinom, nekadašnjim telohraniteljem Dragana Dudića Frica, koji je likvidiran 2013. godine. On je takođe nekada radio kao službenik policije u istom gradu, a bio je i blizak Kavačkom klanu.

U sklopu policije i tužilaštva djelovala je posebna ispostava Kavačkog klana, zadužena ne samo za odavanje povjerljivih informacija i ometanje istraga, već i za direktno učestvovanje u švercu narkotika, te otimanje pripadnika suparničkog klana, njihovo mučenje i iznuđivanje informacija. Smatra se da je ta kriminalna grupa iz Južne Amerike dopremila oko tri tone kokaina. Premijer Abazović je u nekom trenutku za vođu te paralelne strukture MUP-a označio Lazovića, ali ne Petra, već njegovog oca Zorana, nekadašnjeg visokog funkcionera ANB-a, bivšeg pomoćnika direktora Uprave policije. Jedan od policajaca za kojim se traga, Ivan Stamatović nekadašnji je komandir podgoričke policije, a prije toga bio je pripadnik Tima za podršku Sektoru za borbu protiv organizovanog kriminala i korupcije, dok je na čelu tog istog sektora bio Zoran Lazović.

Međutim, prema pisanjima “Vijesti”, pozivajući se na dokumente SDT-a, navodi se da su kriminalno-bezbjednosnu grupu formirali 2019. godine Radoje Zvicer, Ljubo Milović i bivši policijski službenik iz Kotora Mileta Ojdanić (51). Milović je godinu dana ranije suspendovan u policiji zbog disciplinskog postupka, ali je on bio veza između policijskog klana i Zvicera. Otkriveno je da se njegovo bogatstvo broji u desetinama miliona evra, uključujući i luksuzne nekretnine, automobile i restorane, koji se uglavnom vode na njemu bliske osobe.

Prema Skaj prepiskama koje je objavio portal Libertas, dio grupe koji je bio zadužen za mučenje pripadnika Škaljarskog klana predvodio je Petar Lazović, dok se Nebojša Bugarin pored transporta droge bavio i vrbovanjem kolega. “Vijesti” navode, pozivajući se na dokumente SDT-a, da je grupa novac zarađen od prodaje kokaina koristila i za uticanje na parlamentarne izbore 2020. godine. Uzimajući u obzir rasplet događaja od tada, jasno je da nisu podržali trenutnu vlast u Crnoj Gori. Takođe, Radoje Zvicer je koristio “prljave značke” i za pomoć u likvidacijama škaljaraca, uključujući i Jovana Vukotića, ubijenog vođe Škaljarskog klana, koji je godinama unazad upozoravao da mu određene crnogorske bezbjednosne strukture rade o glavi i pomažu Kavački klan.

ŠTA SE DEŠAVA SA KLANOVIMA?

Otvoreni rat Škaljarskog i Kavačkog klana ušao je u devetu godinu. Ni jedan ni drugi klan ne postoje u onom obliku u kom su, nakon cijepanja Kotorske grupe, započeli sukob. Zato se i postavlja pitanje da li se Kavački i Škaljarski klan uopšte više mogu posmatrati kao dvije kriminalne organizacije, same za sebe, kao i jesu li su ikada i bile. Novi pogledi na organizaciju balkanskog podzemlja daju drugačiji uvid u hroniku sukoba.

Ubistvima navodnih vođa Škaljarskog klana Stevana Stamatovića i Igora Dedovića 2020. godine, kao i likvidacijom Jovice Vukotića u Istanbulu prošle godine, škaljarci jesu obezglavljeni kada je u pitanju uže rukovodstvo. Međutim, kada se posmatra širi kontekst, vidi se da su sva trojica likvidiranih škaljaraca bila pozicionirana u srednjem sloju kriminalne strukture. Upravo je taj sloj i najviše počišćen na obe strane, a to je djelimično odgodilo nastavak rata. Naime, potrebno je naći nove ljude da preuzmu upražnjena sektorska mjesta. Sam vrh je manje-više ostao netaknut.

Mnogo se spekulisalo ko će doći na mjesto Jovana Vukotića, iako bi da je on zaista predvodio cijelu organizaciju, odabir vjerovatno pao na njegovog brata Igora. Međutim, škaljarce je preuzeo Radomir Baćović Boban, vođa “kvartaškog klana” iz Nikšića za koga se tvrdi da posluje pod kišobranom Luke Bojovića – on je nakon puštanja iz zatvora u Španiji kratko boravio u Srbiji i usljed navodne ugrožene bezbjednosti napustio Beograd u nepoznatom pravcu. Sa druge strane, Boban navodno trenutno boravi u glavnom gradu Srbije. Njegovoj grupi pripadao je i Ranko Radošević, zvani Eskobar ili Šule, likvidiran prije mjesec dana na benzinskoj pumpi u Beogradu. Šule se bavio blindiranim automobilima; “blinda” registrovana na njegovo ime zaplijenjena je 2021. godine kod Marka Miljkovića, a i dalje je nepoznato da li je Ranko Eskobar sarađivao sa Belivukovim klanom, ili mu je Miljković prosto oduzeo vozilo.

Kada su u pitanju kavčani, nedavna hapšenja policajaca oslabila su njihove veze sa bezbjednosnim garniturama. Jedan od vođa, Slobodan Kašćelan, nalazi se u pritvoru, dok je Radoje Zvicer u bjekstvu. U Beogradu je razbijen Belivukov klan, dok su viđeniji članovi Vračarske ekipe, takođe bliske kavčanima, u pritvoru ili u bjekstvu. U Turskoj je uhapšen Radoje Živković Žuti, navodno zadužen za organizovanje likvidacija. Obični pucači su pohapšeni ili likvidirani na obe strane, ali će prvi biti i zamijenjeni, kao potrošna roba svakog podzemlja.

Izvjesno je da postoje nedostaci u ljudstvu i kod kavčana i škaljaraca koji moraju da se popune – od srednjeg ranga i sektorskih komandanata, preko logističara i profesionalnih ubica do uličnih pucača.

POLITIZACIJA KRIMINALA

Zanimljiva je trenutna politička pozadina sukoba Škaljarskog i Kavačkog klana, oslikana kroz politizaciju kriminala i kriminalizaciju politike. Klanovi su postali oružje diskreditovanja protivnika na političkoj sceni Crne Gore, tako što se oponenti označe kao pripadnici ili saradnici neke od kriminalnih grupa – zavisno od interesa onog koji pokušava da ih etiketira. Tako je bivši glavni specijalni tužilac Milivoj Katnić prije nekoliko dana optužio Dritana Abazovića da je dio Škaljarskog klana, valjda zato što masovno hapsi kavčane. Nije tajna da je za vrijeme Katnićevog vođenja SDT-a ova institucija bila pod kontrolom DPS-a, kao ni to da je Čađenović kao njegov nasljednik i čovjek od povjerenja uhapšen baš zbog saradnje sa Kavačkim klanom. Abazović je odgovorio da je Katnićeva najveća greška bila “što ga nije uhapsio”, a mafijina “što ga nije ubila”.

Prašinu je podiglo i pisanje M portala, osnovanog u martu prošle godine, koji je otvoreno podržava DPS i Đukanovića: odakle im Skaj prepiske koje mjesecima portal objavljuje, i dalje nije jasno, ali se spekuliše da su ih dobili od pređašnjeg vrha SDT-a. Inače, za M portal se u Crnoj Gori tvrdi da ima veze sa Bemaksom, firmom bliskom DPS-u koja je godinama radila milionske državne poslove.

Kada je u pitanju organizovani kriminal, izvještavanje M portala zasniva se na povezivanju škaljaraca sa članovima Demokratskog fronta (DF). Tako je objavljena fotografija na kojoj se Radomir Baćović navodno nalazi u društvu sadašnjeg gradonačelnika Budve Mila Božovića, dok se prema Skaj porukama navodi na zaključak da je Baćović navodno finansirao DF na lokalnim izborima u Nikšiću. Mediji bliski DPS-u pisali su ranije i da je vođa budvanske ekipe Škaljarskog klana Marko Ljubiša Kan član DF-a. Za sada tužilaštvo nije reagovalo na ove navode.

Iako je i prema pisanju “Vijesti” ubijeni Ranko Radošević Šule bio u rodbinskim vezama sa predsjednikom Opštine Nikšić Markom Kovačevićem, kadrom DF-a, pisanja M portala treba uzeti sa rezervom, jer je jasno da su njihova istraživanja usmjerena prvenstveno u pravcu diskreditacije aktuelne vlasti u Crnoj Gori.

Jeste da su sve veće policijske akcije u proteklim mjesecima bile usmjerene na razbijanje Kavačkog klana, ali je činjenica i da je isti formirao kriminalni ogranak unutar policije, ojačao i nemilosrdno ubijao suparnike za vrijeme vladavine DPS-a. Zato ostaje da se vidi da li će buduća borba protiv organizovanog kriminala biti sveobuhvatna, a obećanja da neće biti pošteđenih ispunjena.

U šumi pored Podgorice pronađeno je 8. aprila ugljenisano tijelo mladića, sa nekoliko čaura uz njega. Egzekucija liči na mafijašku. Možda su se snage već konsolidovale.