Albanska populacija na teritorijama opština Preševo, Bujanovac i Medveđa živi na prostoru od 1249 km, ima dugu istoriju i, prema istoričaru otomanskog vremena Meadu Osmaniju, ovi delovi u antičko vreme pripadali su Dardaniji, ilirskom plemenu koje se protezalo u trouglu Niš–Skopje–Ulpijana (Priština).

On je takođe rekao da su kasnije, u osmansko doba, iako su bile pod osmanskom administracijom, ove teritorije dobile više na značaju tokom perioda nacionalnog preporoda posebno pri kraju XIX veka kada su postale administrativni deo Kosovskog vilajeta i sa izgradnjom železničke pruge Skopje – Žbevac (Bujanovac) – Beograd.

"Imajući u vidu faze kroz koje je prošao albanski narod uopšte i albanski narod sa prostora Preševa, Bujanovca i Medveđe, sigurno da je bilo kolebanja. Sve vreme, pa i danas, kulturnom identitetu preti rizik promena usled nekontrolisanog prihvatanja stranih kulturoloških modela, koji sa sobom donose nezaustavljivi trend globalizma", naglasio je Mead Osmani.

Nacionalni savet Albanaca je jedina javna institucija u Srbiji koja podržava, promoviše i čuva kulturno nasleđe albanskog naroda na ovim prostorima.

Enver Mehmeti, zamenik predsednika Nacionalnog saveta Albanaca je istakao da je deo strateškog orijentisanja i politike organizovanja ove institucije da čuva, unapređuje i razvija specifičnosti nacionalnog identiteta Albanaca.

Mehmeti je dodao da kontinuirani doprinos za očuvanje kulturnog nasleđa daju aktivnosti kao što su "Dani albanske komedije" u Preševu, "Nedelja albanskog filma" u Bujanovcu, izložba fotografija, promocija folklora u Medveđi, promocija knjiga i druge aktivnosti.

"Udruženje za nasleđe i kulturno stvaralaštvo Preševske doline" putem naučnih konferencija koje organizuje o istorijskim ličnostima sa prostora na kojima žive Albanci iz svih balkanskih država daje značajan doprinos očuvanju i promociji nacionalnog albanskog identiteta.

Predsednik ovog udruženja Džemaledin Salihu, profesor istorije u penziji, kaže da sa svim rizicima uništavanja kulturnog nasleđa Preševske doline, veliki broj ličnosti koje su ostavile trag u nacionalnoj istoriji i dalje ostaju uzori i inspiracija novim generacijama.

Bitnu ulogu za nacionalni identitet imaju i mediji na albanskom jeziku, čiji je jedan od glavnih ciljeva postojanja očuvanje i promocija pisma, jezika i vizuelne prezentacije koji čine kulturni identitet Albanaca.

Časopis "Perspektiva" koji objavljuje "Albanska kulturna zajednica" u Bujanovcu, od 2006. godine ostao je jedini periodični pisani medij na albanskom jeziku sa 214 objavljenih brojeva do sada.

Sevdail Hiseni, izdavač ovog časopisa, istakao je da je kulturni identitet Albanaca u Srbiji u krizi zbog odsustva brige i podrške od strane opštinskih institucija, kao i od strane državnih institucija.

"Mi znamo da je kultura posebna karakteristika svake etničke zajednice, bez koje nema kulturnog i nacionalnog razvoja. Žalosna je činjenica da je albanska kultura u Srbiji lišena prava da ostvari veću podršku za njen stvarni razvoj", naglasio je Hiseni.

Značajnu ulogu u očuvanju kulturnog identiteta daju i kulturno-umetnička društva koja, kroz promovisanje izvornih kola, nošnji i učestvovanjem na raznim balkanskim festivalima, promovišu jedan deo albanske kulture.

Sa ciljem ojačavanja, očuvanja i promocije albanskog kulturnog identiteta u Preševu, Bujanovcu i Medveđi, predstavnici Nacionalnog saveta Albanaca planiraju osnivanje digitalnog muzeja, a nevladine organizacije i istraživači traže način da osnuju Institut za nasleđe i kulturno stvaralaštvo Albanaca u skladu sa zakonskim okvirom u Srbiji.

Leonita Avdili je masterirala na studijama likovne umetnosti Fakulteta umetnosti Univerziteta u Prištini. Mišljenja je da se kvalitet kulturnog života u Bujanovcu slabo i sporo menja. Svoje snove ostvaruje kroz slikanje, ostavljanjem tragova na platnu. Izlaže na regionalnim i međunarodnim izložbama.